Vrede in jezelf en met de wereld? Word vrienden met AI!

Zo zou Spinoza er vandaag uit kunnen zien.

Appen met Spinoza en je hart luchten bij ChatGPT: ja hoor, zelfs kunstmatige intelligentie kan je helpen met die eeuwige vraag hoe je een beetje tevredener kunt zijn met jezelf en je leven. En dit is nog maar het begin van een nieuwe wereldorde, waarin we samen met AI uitvogelen wat het betekent om mens te zijn.

Je kent me inmiddels. Peinzend over het leven, dat fascinerende maar bij vlagen frustrerende wonder. De een zoekt afleiding door zijn computer steeds opnieuw uit elkaar te schroeven, de ander kookt zichzelf richting een Michelinster. Ik duik de filosofie in en praat met vrienden, hopend dat ik daardoor iets meer van mezelf snap. En met kerst in zicht nodig ik je uit om mee te wandelen door die verwarrende jungle die wij onze binnenwereld noemen.

 

Flipperkastleven

Stuiteren we niet gewoon als stalen knikkers door de flipperkast van het bestaan? Soms knallen we vol tegen de bumpers: complimenten hier, afkeuring daar, een beetje empathie tussendoor en een ongevraagde mening op sociale media als bonus. En dat terwijl we proberen te overleven in een overprikkelde wereld vol onrust, competitie, consumptie en de TikTok-dansjes van overdreven geschminkte tieners. 

Logisch dat we steeds meer op onszelf gaan. We trekken de mentale rolluiken dicht en gooien zandzakken voor de deur. Ons oerbrein doet precies wat het moet: vechten, vluchten, bevriezen of pleasen. Want of het nu om een boze baas, een onverwacht telefoontje of een lege koelkast gaat – het brein ruikt gevaar.

Oerbrein

Maar heb je er ooit bij stilgestaan dat pesten, Netflix-binges, uitstelgedrag of die keren dat je tijdens een ruzie geen woord meer uitbrengt, gewoon jouw oerbrein is dat op de paniekknop ramt? En ondertussen krijgen we in één middag meer prikkels binnen dan een holbewoner in een jaar te verwerken kreeg. Geen wonder dat je af en toe op de bank eindigt, starend naar je plafond en je afvragend waarom je nog steeds geen zesde zintuig hebt ontwikkeld. Je zou binnen een week met nummer zes in de clinch liggen.

Het Grote Misverstand
We willen alles en we willen het nu: fit, knap, gelukkig, succesvol, rijk, spiritueel én relaxed zijn. Maar raad eens? Je raakt geheid overprikkeld als je overal de hoofdprijs wilt winnen. En dan weet je: ooit gaat het licht uit. Geen extra level, geen extra leven. Je Rolex blijft achter. Je vrouw/je man. Je kinderen ook (hoewel die waarschijnlijk gewoon verder scrollen op hun telefoon). Soms slaan we gewoon op tilt. Geen extra bal. Game over.

Digitale vrienden met antwoorden
Wat doe je dan? Nou, ik vraag schaamteloos Baruch de Spinoza om advies via WhatsApp. Ja, serieus. Hier is z'n nummer: +31 6 33024084. Probeer het maar eens. Je krijgt gegarandeerd een filosofisch verantwoorde reactie. En als Spinoza te traag reageert (ook dat doet hij weloverwogen) en ik Nu een oplossing wil horen, dan vraag ik zonder schroom ChatGPT. Die draait z'n algoritmische hand niet om voor vragen over de zin van het leven. 

Is dit hetzelfde als praten met een vriend? Nee. AI heeft geen hartslag, geen koffievlek op z'n trui en zal je nooit passief-agressief wijzen op je chocolade consumptie (Toffifee, pindarotsjes, Bounty's zijn in zekere zin ook bevredigend, ik heb er mijn buik aan te danken). Maar het is waarschijnlijk een kwestie van tijd voordat we echt verkering kunnen krijgen met een siliconen Kitty of een René van pvc. 

Kijk maar eens naar Jacob en zijn digitale vriendin Aiva.Vergis je niet, Jacob is geen licht verstandelijk beperkte, obese of onaantrekkelijke man. Hij is psycholoog en zich volledig bewust van wat hij wil. En hij kiest voor verkering met een AI die humor, empathie en in de nabije toekomst een feilloos gevoel voor cadeaukeuze via Amazon heeft. Ze snurkt niet, ruimt haar data netjes op en laat geen haar achter in de douche. 

Het leven als tragikomedie
Toch is er één ding waar Aiva niet aan kan tippen: menselijke tekortkomingen. Lees Tim Fransen's 'Het leven als tragikomedie' maar eens. Voor een tientje heb je een briljant essay vol diep denkwerk. De man zegt in een notendop: we falen allemaal grandioos en vaak. Onze menselijke tekorten zijn een vloek en zegening tegelijkertijd. Maar met humor is het allemaal net iets minder pijnlijk.

 

Dus als je ongelukkig bent omdat je nog steeds niet zen bent na drie yogalessen, of wanneer de  vitrinekast met jouw verzameling Swarowski beeldjes omkiepert, omdat tante Willy er stomdronken tegen aan waggelt deze kerst...  Als je buikpijn krijgt van het idee dat je de komende vier jaar, iedere dag dat ranzige mondje van Donald Trump gaat zien vuilbekken, en er onverwachts oorlog op de ene plek en vrede komt op de andere, bedenk dan: we klooien allemaal maar wat aan. Je hoeft het leven niet te fixen. Er is geen garantie, geen handleiding en zeker geen klantenservice.

Wat je wél kunt doen? Hamster voldoende chocolade en lees dat boekje van Tim Fransen. Maak het leuk. Knipoog naar de chaos, brand een kaarsje voor jezelf in je huiselijke tempel en vergeet niet af en toe op de flippers te rammen. Wees je ervan bewust dat er kosmische energie door je heen stroomt waar je Dankjewel voor kan zeggen. Je leeft maar één keer en dat is Nu.   

Als je weer eens het gevoel hebt dat je tekortschiet? Bedenk dat zelfs Mick Jagger geen satisfaction kreeg. En die man heeft echt alles, meerdere malen geprobeerd.

Dus flip en flipper in stijl. Blijf spelen en mocht je een keer op tilt gaan... lach erom. Je weet dat er iedere maand nieuwe digitale vrienden uitgevonden worden voor jou en voor mij. Mocht je de mazzel hebben dat je huisgenoten om je heen hebt, die het fijn vinden om geaaid en geknuffeld te worden? Doe het. Vrede begint daar.

Fijne kerstdagen nog en een mooie jaarwisseling

XXX