De shit van het leven, de mest voor de toekomst.

André en Simon leren elkaar kennen in Vaartbroek,  een Eindhovense buurt waar ze allebei opgroeien. Ze gaan naar dezelfde school, zitten in hetzelfde voetbalteam van Nieuw Woensel, de mooiste voetbalclub van Eindhoven. Ze komen weinig bij elkaar over de vloer. Simon schaamt zich voor de dagelijkse schreeuwpartijen van zijn ouders.  

André heeft compassie met Simon vanwege diens roerige thuissituatie. Simon kijkt op tegen André die uit een gezin komt waar, in contrast met zijn habitat, beschaving common sense is. André die als één van de weinige vrienden thuis komt bij Simon en zelfs, tot grote ergernis en jaloezie van Simon,  geanimeerde gesprekken voert met zijn tirannieke vader. De bewondering voor André’s gave om ‘om na te kunnen denken’ en zijn positieve levensinstelling wonnen het van de jaloezie.

Het zal op een kerstdag ergens in de jaren ‘90 zijn geweest, dat André Simon uitnodigt om bij hem thuis te komen dineren. ‘Maak je geen zorgen Siem. Eddie en Anneke zijn er ook.’ Simon accepteert de uitnodiging en hoopt dat Andre’s broer en zus de aandacht af kunnen leiden, maar zelden heeft hij zich zo opgelaten gevoeld als die avond. Als een mantra had het nummer van De Dijk, ‘Mag Het Licht Uit’, die hele avond door zijn hoofd gezongen. Alleen het stuk tekst ‘Als ik je in mijn armen sluit’ bleef wonderwel uit. De volkse jongen aan tafel bij André en zijn uiterst beschaafde gezin. De tafel waar stiltes vielen die zij leken te omarmen met op de achtergrond een Chet Baker die zijn trompet liefkoosde. Stiltes waren bij Simon thuis steevast een prelude voor storm waartegen hij zich schrap zette. Mocht dat licht maar uit. Het bleef bij dit ene kerstdiner wat Simon betrof.

Ze worden regelmatig dronken en stoned in het Eindhovense nachtleven waar ze wekelijks te vinden zijn. Simon kent geen grenzen en is regelmatig delen van de avond ervoor kwijt. André die bedachtzamer is dan Simon mag hem er niet minder om. Hij houdt vooral van zijn ruwe vriend die recht voor zijn raap is en onvoorwaardelijkheid uitstraalt zoals geen van zijn andere vrienden dat doet. Het kind in zichzelf hebben ze nooit verloochend. Dat is zoals ze nog steeds zijn. Lol en schijt hebben aan wat anderen daar van denken, het blijkt het cement voor de steeds hechter wordende vriendschap.

Na de middelbare school zwermen de vrienden verschillende kanten op en verwatert het contact. Simon blijft thuis wonen en gaat SPH studeren terwijl André sociologie gaat doen in Rotterdam. Ze zien elkaar met groter wordende tussenpozen. Alcohol en softdrugs zijn de twee andere vrienden waarmee ze de nacht doorhalen. 

Het is 1997 als André op een symposium in Toronto, Caroline leert kennen. Een knappe Canadese sociologe waar hij smoorverliefd op wordt. Zijn stoïcijnse motto dat 'alles wat langzaam bloeit de mooiste bloemen krijgt', ging niet op voor de stormachtige perikelen tussen de twee vakgenoten.

'Ze stond precies als dat meisje in Salingers boek, tegen de reling van haar balkon, niets te doen behalve het universum bij elkaar te houden', had André gezegd.

Het moment dat André de boodschap van zijn vertrek naar Canada aan Simon brengt, is weloverwogen. Hij zag er tegenop maar nu moest het er uit. Simon had een ongezonde afhankelijkheid van zijn moeder ontwikkeld: hij woont op zijn 32^e nog thuis. André was anders dan Simon, zijn wortels waren altijd al korter geweest en nu was de windvlaag gekomen die André definitief wegrukte van zijn land, zijn stad, zijn ouders maar vooral van zijn vriend Simon. André laat alles achter zich en gaat zich in Canada vestigen bij Caroline en hopelijk snel een gezin stichten. Simon was er kapot van. Hij huilde en zei zich geen raad te weten zonder hem.

Met het aangekondigde vertrek van André mengde het gif van jaloezie zich in de striemen van zijn negatieve zelfbeeld. André, in de ogen van Simon een geslaagd hoogleraar, autonoom en succesvol gaat op avontuur in Canada en Simon, 32 jaar, woont nog bij zijn ouders thuis. Geen stip op de relatie- of carrière horizon…

Er verstrijken 21 jaren waarin André minimaal één keer per jaar naar Nederland terug gaat. Simon was in deze periode twee keer drie weken in Toronto geweest. Het is een dure reis en vliegen staat hem tegen dus bij deze twee keer was het gebleven. 21 jaar waarin voor Simon ook veel ten goede veranderd is. Hij leert Jolande kennen in 2001. Ze kopen al snel een huis in het gezellige Stratum en na 2 jaar is Jolande zwanger. Dochter Elin is nu 15 jaar. Tussentijds onderhouden Simon en André contact via Facebook, FaceTime of  mail. Zo ook nu, een week voor de kerst van 2018.

10 december 2018

simonis@hotmail.com aan

Andreas369@gmail.com

Onderwerp: grote leegte vult zich met nevelen…

Hey, Dré!

Godver wat mis ik je vent. Zeker in de dagen die komen gaan gaat er niets boven een zielsverwant mee te bomen. Jolande en Elin ten spijt maar dan heb ik jou gewoon nodig, soulmate. Hoe ist daar in Canada? Kut hoop ik ;-). Nee zonder flauwekul, loopt alles een beetje? En met Caro en de kids? Geef ze een kus van me. Nou, Dré, ik ben de wanhoop zo’n beetje nabij hoor, moet je weten. Als het hier zo doorgaat in dit godvergeten kutland, dan komen wij ook naar ginds. Ik ben jaloers op de mensen om mij heen die hun schouders ophalen en zoiets hebben van “accept the things you cannot change” maar kan daar tegelijkertijd ook ziedend om worden. Dat eeuwig onverschillige, schouderophalende klootjesvolk hier in dit land…. Gek word ik er van. Weet je wie er dit jaar kans maakt om politicus van het jaar te worden? En daarmee trouwens past  in het rijtje fascistische klootzakken dat hem voorging (Fortuyn, Wilders en Baudet). Nee natuurlijk weet je dat niet, jullie mogen je handjes echt dichtknijpen daarzo met Trudeau. Klaas ‘ja,dus?’ fokking Dijkhof! Echt onverteerbaar. Dat hele rijtje genomineerden trouwens. Denk maar niet dat Sylvana Simons daar bij zit. Wat als zij nog eens minister-president van dit land zou worden? Ik durf het haast niet hardop te zeggen. Ze zijn in staat om mannen in witte jassen op me af te sturen. En o wee als je aan tradities durft te tornen…. 

Het begrip ‘inclusief’ kennen ze niet. “Wa inclusief? BTW of wa?” Je wordt bedreigd en bent je leven niet zeker. Gelukkig, mondjesmaat, zie je dat steeds meer mensen een draai maken. Een jaar of drie nog, Dré en dan zie je hier geen Zwarte Piet meer. Om me heen hoor ik dan mensen zeggen: “wees toch eens tevreden met wat je hebt,” soms aangevuld met “anders zul je nooit tevreden zijn met wat je krijgt.” Ik snap wat ze zeggen, Dré maar ik heb het helemaal gehad met dat neo-liberaal beleid hier. Mensen die ieder jaar een erectie van een kerstboom opzetten, nota bene ter ere van een immigrantenkind dat 2018 jaar geleden werd geboren,  terwijl diezelfde mensen het goed vinden dat gewortelde vluchtelingenkinderen uitgezet worden naar het land van herkomst. “Hup, opgeflikkerd. Ja, dus? Kan me geen hol schelen dat je hier geboren bent en niks misdaan hebt, regels zijn regels godverdomme en nu weg wezen!” Aldus Klaas Dijkhoff. André,dat zijn onze leiders op dit moment. 

En het volk dat daar naar luistert zijn mensen die vanuit hun veilige onderdak met stromend water, in iedere moslim een terrorist zien. In iedere vluchteling een crimineel, een vrouwonvriendelijke sisser of een baantjespikker. Mensen die het beeld dat ze hebben van de wereld ophangen aan wat ze zien en horen op het journaal. Alsof de hele A-50 een ontzettend slechte snelweg is omdat je er een keer een ongeluk op hebt gehad. Dré, deze stompzinnigheid die erger en erger lijkt te worden. Ik houd me vast aan de gedachte dat deze stront van nu, uiteindelijk de mest van de toekomst zal zijn. 

Pffff Dréke, sorry vriend dat ik je weer lastig val met dit negatieve gezeik maar ik weet dat jij het kunt hebben. Ik voel dat ik steviger wordt, Dré. Maar nog altijd stoot ik mijn hoofd of val ik weer terug in een gat van negativiteit. Minder vaak dan vroeger en al zou je dat misschien niet zeggen nav deze mail, het gaat best goed met me, het gaat best goed met ons. Je kunt ook niet altijd fijn zijn, toch? Ik hoop dat jij, Caro en de kinderen het recht houden en ik hoop van harte snel iets van je te horen. Liefst voor de kerst. 

Warme groet, dikke knuffel! S.

Ps: Doe ermee wat je wil maar kwam laatst deze tegen: “The problem is not who you are, it’s who you think you are not.” Ik vond ‘m erg mooi maar denk er nog even over na, ik wilde ‘m jou evengoed niet onthouden

december 20th 2018

Andreas369@gmail.com to

Simonis@hotmail.com

Subject: hij trekt op die mist ZEG NEE tegen de nevel

Beste Simon,

Om maar meteen met de deur in je huis-mét-kruis te vallen. Ik heb vandaag een ticket naar NL geboekt en hoop dat je nu wel voldoende tijd vindt om je zolder op te ruimen.( Vorige keer ben ik tot in Toronto aant niezen geweest). En over het leiderschap in dat paradijselijke kutlandje van ons gesproken –en nou wil ik niet de hoogleraar uit gaan hangen- maak je daarover geen zorgen. Elimineer de commerciële TV zenders en  radiostations en je zult je warempel weer in de jaren 80 wanen. Dit zijn namelijk de media waarin de mensen vanuit de onderbuik mogen reageren. Die polarisaties gaan een eigen leven leiden en dan is het too late to say your sorry. Je zegt: “The problem is not who you are, it’s who you think you are not.”  

Er is wereldwijd iets met identiteitsbewustzijn aan de hand Siem. Francis Fukuyama zegt het heel kernachtig in een artikel in de Groene Amsterdammer en heb vet gezet wat mij aan het denken zette en ook een verdiepende gedachte kan zijn op jouw boosheid.

Donald J. Trump, is nu president van de machtigste democratie ter wereld, met als missie Amerika weer ‘great’ te maken.

"In Fukuyama’s boek Identity: The Demand for Dignity and the Politics of Resentment speelt Trump een hoofdrol. De vastgoedman staat nu in het rijtje ‘hedendaagse leiders die een hekel hebben aan instituties die in een liberale democratie de macht van het individu inkaderen: rechtbanken, onafhankelijke media en onpartijdige bureaucratie’. Trump deelt deze dubieuze eregalerij volgens Fukuyama met Vladimir Poetin, Recep Tayyip Erdoğan, Viktor Orbán, Jarosław Kaczyński en Rodrigo Duterte. Hoe kan het dat het vermeende einde van de geschiedenis, waarin landen zich één voor één zouden bekeren tot de liberale democratie, heeft geresulteerd in een wereld vol autoritaire leiders?

Het is de grote vraag van dit tijdsgewricht en volgens Francis Fukuyama is het antwoord te vinden in de menselijke psyche. Natuurlijk, wijdverbreide economische onzekerheid is pokon voor het populisme, maar volgens Fukuyama moeten we een ‘stap terug doen en een dieper en rijker begrip ontwikkelen van menselijke motieven en gedrag’. En dat is wat deze politieke wetenschapper, ooit begonnen als Kremlin-watcher op het Amerikaanse State Department en gewezen neoconservatief, doet in zijn nieuwe boek. In Fukuyama’s woorden: ‘Het is tijd om een betere theorie van de menselijke ziel’ te ontwikkelen. Zijn theorie kort samengevat: geld, macht en seks zijn belangrijk, maar de mens kan niet zonder erkenning van de identiteit die hij zichzelf toedicht. In de strijd om die erkenning zijn we bereid een hoop in de waagschaal te leggen: veiligheid, rechtvaardigheid en op dit moment de democratie, concludeert Fukuyama in Identity” (Einde quote)

Het is dus een denkfout als je of/of denkt. Je kunt alles tegelijkertijd zijn. Ons westerse denken heeft de neiging tot polarisatie (zie de zwarte P discussie bij jullie) omdat alles onder grote druk staat. Maar deze stress is de moordenaar van nuance, barmhartigheid, compassie en al die emoties die de kerstgedachte van vrede en medemenselijkheid inhouden. Jullie Nederlanders zijn eigenlijk chronisch overbelast en overspannen.

Iedereen zou gebaat zijn bij het besef dat er steeds een andere weg is: namelijk het letterlijke vermogen om afstand te nemen van of/of denken en daar en/en denken voor in de plaats te zetten.

Heel simpel door tot 10 te tellen en je mind camera even uit te laten zoomen totdat je een groter geheel ziet. Ik ben erg geïnteresseerd in wat er in onze westerse democratie aan weerstandsvermogen zit om autoritair leiderschap een effectief tegenwicht te bieden. Siem. Verbeter jezelf door te geloven in wie je kunt zijn en je maakt een start voor een betere wereld. Shit. Nou laat ik me toch weer verleiden om de docent uit te gaan hangen. Is it too late to say…. You know?

Ik weet dat je niet zo van de Klassieken houdt, maar die Shakespeare sloeg de spijker wel op zijn kop:

“This above all, to thine own self be true.

And it must follow, as the night the day,

Thou canst not then be false to any man.”

Voor mij betekent het simpelweg ook het antwoord op de vraag die zo veel mensen hebben: waarom blijft het een uitdaging om gevoel en verstand met elkaar in verbinding te krijgen, en te houden.

Jezelf trouw blijven. Drie woorden die een kosmos omspannen. Allereerst zul je bewustzijn en zelfkennis op moeten bouwen. Je talenten en je gebreken leren kennen. Ontdekken waar je heilig geloof in hebt. Ongeveer dit algoritme: Opvoeding + puberteit X je eerste verliefdheid : het aantal geluksmomenten minus de pijnlijke herinneringen. Vervolgens moet je op een flexibele manier gehecht raken aan wat en wie je bent. Op zich al moeilijk want ieder mens (vooral gij) is een rommelige winkel die voortdurend in verbouwing is. En tot slot: wat betekent blijven dan? Volhouden van je zelf te houden? Vasthouden aan principes en tradities? Iedere dag een vredesverdrag tekenen tussen je verstand en gevoel?

Zie deze twee vraagstukken maar als de boven en onderkant van een ‘8’, en ze zullen in de eeuwigheid behoefte hebben aan de verbinding met elkaar. Maar zoom de camera uit en je zult zien dat dit het spel is waarin de mensheid al vanaf de eerste oerkreet worstelt. Denken over het denken is infinity. Je hierover nieuwsgierig verbazen is geluk. Met jou binnenkort achter deze camera gaan staan met een goed glas en een van die lekkere havanna's is verheugen. 
Zie je gauw maat. Groeten aan die chickies en laat je de pis niet lauw maken. 
Op de faculteit vond ik afgelopen week deze: 

21 december 2018

simonis@hotmail.com  aan

Andreas369@gmail.com

Onderwerp: Yeah

Oh, man wa kunde gij unne mens blij maken! Jolan en Elin stonden gisteren echt even op het punt om de crisisdienst te bellen toen ze mij op banken en tafels zagen dansen. Je komt gewoon! En dat je het weet, je schuift hier in ieder geval één van de twee kerstdagen aan, allebei als je wil. Wat die zolderkamer betreft: die is verbouwd en is nu ‘Elin territorium’ dus je zult het moeten doen met ons tweepersoons luchtbed op het Sensi-kamertje van Jolan. Stofvrij, dat dan weer wel.

Na een uur gierde de adrenaline nog door mijn lijf, ik was het kind dat de volgende dag op schoolreisje gaat. Pas toen het lichaamseigen stofje niet meer borrelde ben ik je mail nog eens gaan lezen. De eerste keer is die, zoals je zult begrijpen, niet helemaal doorgedrongen. Ik reageer daar nu nog even via de mail op, dan hedde wa te doen in het vliegtuig en zie uit naar de bomen die we er komende week, gewoon tête à tête, face to face, zij aan zij, over kunnen doorzagen. 

Wat je zegt over die Fukuyama en dan met name die ene zin over de mens die niet zonder de erkenning kan die hij zichzelf toedicht en bereid is daar veel, zo niet alles, voor in de waagschaal te leggen, bleef hangen als een donkere wolk boven een Alpenreus. Het vermaledijde Ego. Die masculiene geldingsdrang van dat Ego, het is de makke van iedere vorm van samenleven. Warm, vriendelijk en lief zijn voor mijn directe omgeving zonder daarbij mij eigenheid te verliezen. 

Ik troost me met de gedachte dat de Grote Oceaan ook opgebouwd is uit water-atomen en dat iedere druppel, hoe klein ook, er toe doet. Ieder zandmolecuul in de woestijn.. nou je snapt wel wat ik bedoel, denk ik. En voor ik het vergeet, pak het leven bij de lurven. James Joyce: “Better pass boldly into that other world, in the full glory of some passion, than fade and wither dismally with age.” Wellicht verkracht ik de grote Joyce door de invulling die ik eraan geef, dat zou me spijten maar voor mij betekent het niet meer of minder dan dat je de morele verplichting hebt om met alle passie die je hebt en op kunt brengen, je leven te leven. Als je het doet, doe het dan goed, gedurfd en dapper. Probeer die rust en overtuiging in jezelf te vinden, wees die onmisbare schakel voor een betere wereld. Sta s’ochtends op en doorvoel het gedicht van Hans Kruppa.

KLEINE MORGENGYMNASTIK

Ich stehe mit dem

richtigen Fuß auf,

öffne das

Fenster der Seele,

verbeuge mich vor allem,

was liebt,

wende mein Gesicht

der Sonne entgegen,

springe ein paarmal

über meinen Schatten

und lache mich gesund.

Nou, pik, dit geeft je vast wat stof tot nadenken tijdens de vlucht. Ik ga nu ff wat demonen uitdrijven, even joggen in het Animali. Had ik al gezegd dat ik me verheug op je komst ;-). Nou wil ik alleen nog weten hoe laat je landt en waar want ik kom je van het vliegveld halen, dan weet je dat ook. 

Dikke knuffel en veilige vlucht. Siem.

december 21th 2018

Andreas369@gmail.com to

Simonis@hotmail.com

Subject: Yo

Ik heb er heel veel zin in en kom beide kerstdagen. Ik kom zelf wel met de trein naar Eindhoven omdat ik nog een afspraak op de VU heb. Caro gaat tweede kerstdag met haar vriendinnen naar het summerhouse in Collingwood en daarna cabin hiken in Pretty River Valley. Ze zijn aan het broeden op een online platform waar sociologiestudenten hun supervisors kunnen raadplegen.

Die Hans Kruppa was gewoon een blije Gup denk ik. Ik liet dat gedicht aan Caro lezen toen ze over dat platform nadacht. Ze werkte onverstoorbaar verder totdat ze mij daarnet verraste met een schets van een model van de hangout waarop stond: ‘Op het onbeschreven blad van de ochtendlucht, schrijft een vogel poëzie’. Ze had erbij gekrabbeld dat ze deze tekst wel op de virtuele muur wilde laten schilderen omdat er geen daglicht op internet schijnt. Ze wil ook de tekst van Kruppa op de achtergrond van een van de pagina’s en ze dankt je zeer voor je inspiratie om het platform te voorzien van wijsheden of schoonheid. 

Ik vlieg op Schiphol overmorgen en kom 2.40 jullie tijd aan. Ik heb een kamer in het NH vlakbij Schiphol. Van hieruit ga ik maandag nog even langs Halleh (Ghorashi) aan de VU. Ze heeft een verrassing voor me. Ik laat je maandagavond natuurlijk weten wat die is. 

Mag ik je vragen om een grote zak worstenbroodjes te halen bij bakker  Renders voor kerstavond? Ik neem in ieder geval die goddelijke mosterd mee uit Port Darlington en 3 kilo van jouw favoriete dessert: Nanaimo Bar van ‘my lady’ uit Pickering in een vriesbox met ijs. Ik moest er een speciale koffer voor boeken! Schreeuw van geluk Siemke. Dat is me alles waard.

P.S Ik kreeg gisteren een berichtje van ma en Anneke. Ze hebben me gevraagd om een ritueel met hen samen te doen. Ze willen het huis ‘zuiveren’ van het verdriet dat er nog over Eddie is samen met een vrouw die kruiden brandt terwijl ze door het huis gaat. Pfff. Shit man. Nou hou ík het ff niet droog. Ik voel zo de behoefte om dit opnieuw te delen met jou en tegelijkertijd is er die ‘petitness’…. Ga even een rondje door de sneeuw doen. Tot gauw XX

25 december 2018 

Simon en André zijn op kerstavond nog voor middernacht dronken maar zielsgelukkig in slaap gevallen. Vandaag zijn ze al vanaf de kerstbrunch aan de wandel door mistig Eindhoven en leggen om twee uur ’s middags aan in cafe de Gouden Bal….

‘Zie je Simon. Je kunt bepaalde verhalen vertellen omdat je zelf iets hebt meegemaakt. Misschien kun je ze dan wel super boeiend vertellen. Maar ik voel altijd een soort afstandelijke eenzaamheid, vermengd met een drang om samen met jou in die eenzaamheid te komen terwijl ik het verhaal vertel waardoor we tegelijkertijd heel dicht bij elkaar komen tijdens het luisteren waarbij we eenzaam en gelukkig tegelijkertijd zijn. Snap je. Alsof we in een andere dimensie gaan terwijl we toch gewoon hier aan dat gammele tafeltje zitten en het reutelen van de espressomachine in onze oren dringt en probeert om onze gedachten te verstoren, wat dan gewoon niet gebeurt omdat we allebei vertrokken zijn naar storyland. Dat je zegt ‘ja wauw man, zo voel ik het ook, ik ben daar en ben gelukkig én eenzaam terwijl ik tegelijkertijd ook hier ben.’ Snap je?’

Ja Simon begreep, dacht hij wel, wat André bedoelde. 

‘Zo heb ik dat dus ook altijd met de feestdagen van kerstmis ja. Ik vertrek er eenzaam en wel in de gedachtetrein al naartoe terwijl het nog maar net begin december is of zo. Alle fijne herinneringen zitten in de wagons met hun gestrekte nekken tegen de beslagen ruiten aan naar de toekomst te turen of de kerst in beeld is om zo snel mogelijk uit te kunnen stappen als ze aankomen op Station Feestdagen. Zodat ze het eindelijk gezellig kunnen gaan maken. Maar ieder jaar is er die zelfde teleurstelling over dat het niet dát gezellige is waar ik zo naar verlang. Ik heb bedacht dat het komt omdat het herinneringen zijn aan iets dat nooit echt gebeurd is, you know. Zoals je aan schaatsen kunt denken  op een woensdagmiddag waarbij het om drie uur ’s middags al begint te schemeren, en je herinnert je de lantaarntjes die dan licht aan de dag teruggeven, of de thermosfles met chocolademelk en peperkoek die daar in de sneeuw staan te wachten in je versleten groene scoutingrugzak, dan ben je vergeten hoe pijnlijk je voeten zijn in die te krappe schaats en hoe bevroren de andere is in die ruime met die kapotte veter. Dat je bang bent om door het donker naar huis aan de andere kant van het dorp te lopen omdat ergens halverwege die ene straat is waar een jongen woonde waar het halve dorp voor in zijn broek scheet. De meeste herinneringen zijn gewoon een romantische film, eigenlijk. Laat staan de erge dingen.'

‘Ja, nostalgie sucks.’

‘Sorry man. Je begrijpt me niet. Ik heb het over dit: hoe vind je een geliefde terug die vermoord is in het buitenland? Of een broer die jarenlang vermist is geweest en waar geen duidelijkheid over bestaat. Snap je? Of het moord of zelfmoord is geweest. Dat die feestdagen ineens de dagen zijn waarop hij er heel erg niet meer is.’ Zei André.

Simon knikte.

‘Dat er in die gedachtentrein ineens zwartreizigers zijn die ook meekomen naar de kerstboom en daar de boel goed komen verzieken. Het wás al niet gezellig en nou komt er ieder jaar nog eens een bittere saus overheen liggen.’

‘O wauw man. Echt klote. Jouw broer.’ 

‘Ja, zei André, terwijl hij aan zijn overleden hond dacht. 
‘Vorig jaar flipte ik uit over dat het al wéér over Eddie ging. Ma komt ieder jaar weer met die tekst; “Het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven…” en mijn zus vulde toen aan: “als je wilt zien zijn woorden niet altijd nodig, dan zegt wat je ziet al genoeg.” 

Maar ik wilde juist die bitterzure korst van die kerst af schrapen. Zoals een kat zijn pels aflikt zo wilde ik mijn gezellige kerst weer terug hebben. De fijne herinneringen weer eens bespreken, you know. Lachen om de afgefikte kerststal in de voortuin en dan de ogen van pa en ma toen Eddie blufte dat hij homofiel geworden was na een examen Herenliefde in de Pêcheur. Ik heb gegild Simon: “Mag mij een herinnering worden ontzegd?”  Ze staarden met van die glazige jankogen aan. “Geef me mijn verleden terug stelletje zure misantropen!!”’ 

‘Toen ik langs de kerstboom liep schudde ik ‘m zo hard dat de piek op het parket kletste. Ik weet het Siem. Ik ging te ver. Eddie leek een beetje op George Michael. Vorig jaar met kerst was ie net een jaar overleden, George dan. Van Eddie weten we het eigenlijk nog steeds niet wanneer precies.

‘Mmm’

‘Typisch toch? De mooie man met zijn last-christmas-I-gave-you-my-heart wereldhit. Dan weet je meteen waarom bij mij vanaf 6 december de radio uitstaat. Nou ja Siem…. Die worstenbroodjes van gisteren waren top. Weer een fijne herinnering erbij… En straks Nanaimo voor jullie en wie weet nog een andere surprise.

‘Tss. Kijk daar eens achter de bar’,  zei Simon en wipte een beetje met zijn wijsvinger richting iets achter André. Hij draaide zich om naar de bar. ‘Die tekst daar boven de citruspers…’André las: “Be strong. You never know who you are inspiring” 

‘Siem jongen. Je begrijpt me niet.’ André liep naar de barman en vroeg om een zwarte stift. Toen hij die na wat zoek- en rommelwerk op de achterkant van een bierviltje uitprobeerde, er dreigend mee naar Simon liep boog hij af naar het hartje dat aan de deur van het herentoilet hing. ‘Follow your Heart’ stond er nog voordat hij de ‘H’ en de ‘T’ wegkalkte. 

‘Zullen we ergens anders heengaan Siem?’ 

‘Is goed, Drékes.’  
‘Waar gaan we op af want al voel ik ‘m al goed hangen Je inzichten en ons praatje hebben me aardig opgewarmd, ik heb dit gemist man. Weet je wel dat jij de enige bent bij wie ik werkelijk alles durf neer te leggen?  En ik heb nagedacht wat je over die petitness zei. Bij jou wordt je innerlijke kind vaak door jouw volwassen vaardigheden gezien, verzorgd en overspoeld met wijsheid en moed. Zodat kracht en moed triomferen. Zelfs in je verdriet ben je bereikbaar al voel jij dat niet zo.  Wanneer was jij eigenlijk voor het laatst in Nederland? Is dat alweer twee jaar geleden?’ 

‘Siem! Kom op. Heb ik ooit een jaar overgeslagen? Ik was afgelopen april nog hier.’

 

‘Ahum. Laten we naar de Rozenknop gaan, ben je daar weleens geweest? Het enige café in Eindhoven dat in twee straten tegelijk staat, de Gestelse- en de Hoogstraat. De Rozenknop waarvan ik altijd dacht dat het een kampsjaken café was, daar liep ik laatst binnen. Ons Elin danst 100 meter verderop bij BDF en om daar nou week in week uit een uur te gaan zitten wachten tot ze klaar is stond me tegen dus ik dacht, ‘kom, laat ik daar es binnenlopen’. Gezellig! Met een toog zoals een toog hoort te zijn, lang en bruin. Een zitgedeelte waar je een hapje kunt eten, iedere week live muziek en eens in de maand geloof ik op vrijdag, dan gaan de voetjes van de vloer met huis DJ Doron. Echt voor ieder wat wils, zelfs voor jou, ouwe filefauwert. 

‘Mmmz, ok, let’s go then.’

Bij het binnentreden van ‘De Knop’ worden de vrienden verwelkomd door de weemoedige klanken van James Taylor op gitaar en Carol King achter haar piano. ‘Winter, Spring, Summer or Fall, all you gotta do is call and i’ll be there, you’ve gotta a friend’ De twee kijken elkaar aan, dit kon geen toeval zijn en ze nemen plaats op de hoek van de bar. 

‘Nou moet je me toch eens vertellen, dat verhaal van jou net over de zwartrijders in die wagon van herinneringen heeft me aan het denken gezet. Hoe werkt dat nou precies bij jou? Ik bedoel, een trucje is het niet, daar ken ik je te goed voor maar hoe krijg jij het toch voor elkaar om aan werkelijk alles een positieve draai te geven. En nogmaals, ik bedoel niet zo’n draai als die fakers van Omdenken. Nee, bij jou is het authentiek, een diep doorwrochte en doorvoelde overtuiging die je ook nog eens kunt beargumenteren met woorden die ferm hout snijden. Ik wil zeggen, hoe komt het dat de een bij de pakken neer gaat zitten bij de minste of geringste tegenslag en de ander daar juist sterker van wordt?

Alweer zo’n tegeltjes uitspraak misschien Simon, ‘I want to be like a sunflower so even on the darkest days I will stand tall and find the sunlight’. En vervang ‘willen zijn’ maar door ‘ik ben’. Ik had gewoon de mazzel om altijd een moeder om me heen te hebben die al mijn vrienden accepteerde. Zelfs jou hahaha. Weet je nog dat je mij wilde hebben met die vochtige doekjes? 

‘Wat bedoel je André?’

‘Ik vertel dat verhaal nog heel vaak, misschien dat ik het op deze manier levendig houd; jij had van die capsicum olie boven in het bakje vochtige doekjes gedruppeld, je weet wel dat spul dat in Midalgan crème zat. Essentiele peperolie.’ ‘Aaah ja. Lachen.’

‘Ja precies. Ook mijn moeder vertelde op alle feestjes dat ze tot ver in de avond met vuur op haar perineum heeft rondgelopen en niet wist wat haar overkwam. Totdat ik zelf ook last kreeg van die brandende jeuk en de aap uit jouw mouw kwam. “Ach die Simon die heeft het thuis ook niet makkelijk”, was haar enige reactie.’  

‘Echt een goud mens jouw moeder Dré…wijlen mijn schoonmoeder man, je moest eens weten wat die vrouw heeft moeten doorstaan, daar krijgt een paard de hik van en die vrouw heeft altijd haar rug gerecht en is positief in het leven blijven staan. Terwijl bijvoorbeeld een Eddie, als we het toch over hem hebben, bij de ogenschijnlijk kleine tegenslagen die hij onderweg tegenkwam, het bijltje erbij neergooit. Heeft dat alleen met nature nurture te maken? Of is de willekeur groter dan ik wil geloven. Ik vind dat soms moeilijk man.’ ‘Kan het misschien ook allebei en de wisselwerking daartussen zijn Siem?’ 

‘En hoe ga ik om met en houd ik me staande in een maatschappij waarin de mensen steeds onverschilliger, harder en individualistischer worden? Hoe verhoud ik me tot die mensen zonder mezelf te verloochenen? Ik wil niet die laffe man in het midden zijn, de susser. Maar al te hard roepen en stelling nemen staat me ook tegen, dat verwijdert alleen maar al neig ik steeds meer naar die kant, naar de sloophamer. Soms denk ik, weet je, ik trek me terug. Ik ga op het platteland in België wonen of zo met mijn lievelingen en die hele flikkerse boel de boel laten, ze kunnen de tyfus krijgen. Jij komt daar dan regelmatig op bezoek, stel ik me zo voor en dan zie ik ons al wandelen als twee pensionados in een bos en maar kletsen, verhalen vertellen, ouwehoeren. Tot we drie onsen wegen want dat vinden we fijn. Jij, die als lullen pudding zou zijn, Dr. Oetker zou heten. Ik hangend aan je lippen omdat ik dat altijd heb gedaan, met heel mijn hebben en houden hang ik al aan je lippen sinds ik je ken omdat ik dat zo verrekes fijn vind, Dré.

 

Dre lacht. ‘Thanks man! Ik word er verlegen van. Hans Lodeizen schreef ooit:

“Gelukkig dat het licht bestaat en dat het met me doet en praat. En dat ik weet en dat ik er vandaan kom, van het licht, of hoe dat heet…”

Weet je Siem, jij worstelt al zo lang als ik je ken met de afgebroken kies in de kaken van de tijd…. Wat ik bedoel te zeggen…… sommige mensen maken in hun kindertijd dingen mee waardoor het basisvertrouwen een paar deuken en krassen oploopt. En soms wordt er letterlijk een stuk weggeslagen uit dat vertrouwen dat je genetisch toch echt meekrijgt. Als dat eenmaal stuk gaat blijf je dat merken. Zoals bij een kies die afbreekt en niet gerepareerd wordt: je gaat altijd de harde brokken met je andere kiezen vermalen. En als je pech hebt zijn er niet veel tanden meer over om je door de soms harde brokken van het leven heen te kunnen vreten’

De mannen vallen even stil.

‘Ik denk dat ik jouw vriend ben Simon, omdat je het op de harde brokken kauwen soms aan mij uit wil besteden maar het toch altijd zelf wil proberen. Ik voel de pijn die je soms moet hebben man….maar tegelijk ook de trots dat je gewoon door kauwt.’…

‘Ik heb het destructieve in mezelf zo goed als achter me gelaten, Dré. Ik heb die knop gevonden, ik denk een jaar of 10 geleden, de intrinsieke motivatie om een fijner mens te zijn. Door schade en schande, ik weet het maar het lek is zeker boven. Dat eeuwige gezuip en zonder kompas ronddwalen behoort zo goed als tot de verleden en ik kan je niet vertellen hoe fijn dat is man. Relaxed, soeverein en positief in het leven staan en merken, nee voelen, dat je fijne respons van anderen daarvoor terugkrijgt doet me zoveel goed. 

Natuurlijk is het niet alleen jubel en jolijt…dat kan ook helemaal niet….zou ik ook niet willen maar om te voelen dat je ‘pizzabodem’ eindelijk, na al die jaren, enige stabiliteit begint te krijgen en dat ie belegd kan worden met tegenslagen en andere vervelende ervaringen des levens, zonder in te zakken of te breken, ja dat maakt sterk en voelt fijn. Misschien dat ik daardoor in staat ben om liefde en vriendelijkheid te geven, in mijn werk aan kinderen en ouders die het moeilijk hebben en thuis aan mijn gezin in ons huisje waar je inmiddels liefde kunt ademen. Dat is ook wel eens anders geweest, dat weet je.’ 

Is dat dan de zin van het leven? Of moet dat dan een persé een lang leven zijn? Nou, graag maar is het niet zo dat is het ook goed, het is zoals het is en met deze state of mind is dat dan eventueel te accepteren. Speelt rijkdom een rol? Komt ie, het cliché van de dag: innerlijke rijkdom doet ertoe, materiële nul komma nada. Nog meer existentiële vragen of opmerkingen, Simon? Jazeker! Ik zou er bijna gelovig van worden maar dat staat me tegen, alles ophangen en toedichten aan een hogere macht. Dat is me te abstract, niet modern bovendien. Ik sluit dat niet uit en als ik het wel zo zou voelen dan zou ik het zeggen, het is in ieder geval niet uit schaamte dat ik het ontken, je kent me maar nee, ik geloof niet dat een sprankelende levenslust te maken heeft met het al dan niet geloven in Jezus Christus.

En ja, ook ik heb makkelijk praten vanuit mijn veilige, droge onderkomen met gas, licht en stromend water. De moderne mens heeft God van zijn troon gestoten om er zelf op plaats te nemen. De Franse filosoof Luc Ferry stelt dat daarmee transcendente ervaringen verloren zijn gegaan waardoor die hogere macht geen antwoord meer geeft op belangrijke levensvragen. Vragen als: Wat is de zin van het leven? Een lang leven? Rijkdom, aanzien, plezier, gezondheid? En wat als je dat allemaal niet hebt, is je leven dan zinloos? Ferry introduceert in zijn boek ‘De Godmens, of De zin van het leven’ (1998) het Transcendentaal of dialogisch Humanisme. Hierin beschrijft hij dat de moderne mens niet langer afhankelijk is van die hogere macht om een sprankelende levenslust te genieten maar dat in deze vorm van humanisme, vooral gestoeld op het principe van liefde, dat na kan streven en terug kan vinden. Zoals ook Alain de Botton pleit in zijn boek ‘Religie voor Atheïsten. Een heidense gebruikersgids’(2011) voor een herwaardering van de moraal, de gemeenschap en het ritueel zonder het goddelijke. Religie is uit en spiritualiteit binnen het persoonlijke domein, is in.’

 

‘Simon, nondeju. Je praat ineens als een docent!’

‘Question Everything Siem. Heel goed. Hoe diep we het ontstaan van alles ook proberen te doorgronden, we zullen op nieuwe vragen stuiten. Daar is weinig religieus aan en dat maakt wetenschap voor mij nou juist zo mooi: nieuwe vragen zijn het antwoord op de zoektocht naar wijsheid, kennis, liefde. Dát begrijpen is al een onzichtbare kracht die aan je kompasnaald trekt. Dat willen begrijpen eigenlijk. Ach wattafak. Woorden zijn ontoereikend om de grootsheid te omschrijven van wat ik bedoel te zeggen. Te oppervlakkig. Te makkelijk verstrooid door de ruis van de dagelijkse beslommeringen.’

‘Ik heb naast jouw leestips ook daadwerkelijk vruchten geplukt van het mediteren en de ademhalingsoefeningen van Wim Hof, Dré. Het brengt mij rust. Ik sta veel meer in verbinding met mezelf en dat is het grootste cadeau dat ik een ander kan geven. Het maakt mij tot een vriendelijker en liefdevoller mens, maar zoals met alles Dré, dien je hier ook gedisciplineerd in te zijn. En je kent me, wat dat betreft ben ik een luie sodemieter. Het eerste wat 's ochtends aangaat is mijn iPad hoor en niet mijn bewustzijn om te mediteren. Kortom, nog veel winst te behalen. En nou als de sodemieter iets bestellen. God wat ben ik blij dat je weer terug bent.' 
Ik ga een plaatje aanvragen, bestel jij voor mij een Trappist!' 
The Disposable Heroes zeg je? Jahaa, doe ik, Music and Politics dan maar? Doe ik.'

En terwijl Michael Franti met zijn donkere timbre flowt op het jazzy ritme van de muziek, beproeven de twee maten elkaar als vanouds. De serveerster met kerstmuts en knipperlichtjes brengt volle glazen en geroosterde amandelen. Haar prachtige ogen haken even aan de vochtige van André.

‘Ken je ‘m nog, de mooiste zinsnede uit de popmuziek, dit nummer, deze stem? En zonder ook maar één lettergreep te missen en met André’s arm over zijn schouder ter aanmoediging, vloeit Simon:

“And I'd tell you that I'm suffering

from the worst type of loneliness

The loneliness of being misunderstood,

or more poignantly

the loneliness of being afraid

to allow myself to be understood.”

‘Ik moet effe piesen…’ Simon ziet André met kleine pasjes naar de herendeur lopen. “Of all things you believe in, why not yourself” Denkt Siem en kijkt op zijn telefoon. Tijd om naar huis en aan het kerstdiner te gaan.

André komt zijn handen afschuddend de plee uit. ‘Wil je al gaan?’

‘Ja. Ik wil Jolan nog even helpen met de voorbereiding van het eten.’

‘Is de Appie bij jullie nog open?’ Wil André weten. Ik heb Spring 34 Levenswater meegenomen. De beste gin van Canada. Wil ik een paar flesjes Fever Tree voor halen. Goeie tonic. Hebben ze die bij jullie?’ Simon checkt zijn telefoon. Yep. Open tot zes uur. Nog drie kwartiertjes. 

Als André een half uurtje later zes flesjes tonic op de band zet staat er een reus van een Somaliër voor hem hij bij de kassa. Hij heeft een halfje casino wit met een blauw rode kortingssticker, een half litertje chocolade vla en een blikje Coca-Cola.

Hij heeft niet genoeg geld om de milky way te kopen die bij de kassa ligt en die rekent André voor hem af. De Somaliër sloft op zijn slippers naar de servicebalie en zoekt op zijn gemak een pakje shag uit dat hij met een tientje afrekent. André is verbaasd. Terwijl de vluchteling verdwaast in zijn zakken op zoek is naar een muntje, ziet dat iemand anders het pakje vloeitjes voor hem afrekent.  Is het een arme sloeber of een gehaaide zwerver en bedelaar? André besluit het hem te vragen.

Onder de warme luchtstroom bij de ingang vertelt Abdi over zijn komst naar Nederland, zeventien jaar geleden als minderjarige asielzoeker. Dat hij in Ethiopië medicijnen wilde studeren om de kwijners in de woestijn beter te maken. Hoe hij in Facebookloze tijden vanuit Nederland zocht naar iemand in Somalië, die zoals hij zo dichterlijk zegt "mee durft vliegen met mijn gloednieuwe vleugels, naar ergens waar vooral liefde, warmte en plezier aanwezig is (en vooral ook ik, Abdi)".
 

Dat het nu kerstmis is en hij het feest met de Nederlanders mee wil vieren. Hij heeft het luxe toetje gekocht zoals zijn moeder dat voor hem, zijn drie broertjes en twee zusjes deed als er even voldoende geld was. Met een bekertje echte Coca-Cola na. Een bodempje wittebrood met zoete chocolade pasta en 1 milky way boven op het dessert. Abdi noemt het ‘een zoet hoogtepunt’ van het jaar in bitter Mogadishu.

Zijn zwarte ogen reflecteren de koplampen van een voorbijrijdende Landrover en vorsen het landschap van André’s ziel. Abdi lacht zijn door qat gebruinde tanden bloot, legt zijn vrije hand op André’s schouder en zegt: ‘Stella Polaris.’

‘Heren we gaan zo meteen sluiten’, sprak een voorbijkomende medewerker van de Appie hen aan. ‘Hoe is uw naam?’, wil Abdi weten.  'Zeg maar jij hoor, ik ben André.' 'Zeg Abdi, wat zou je ervan vinden om bij een vriend van mij thuis even iets te komen drinken?' 'Wat nu, bedoelt u?' 'Ja, nu.' 'Nou, oké dat is leuk, erg vriendelijk van u.' 'Jij hè, jij.'

Terwijl ze de kerstverlichting in de Cyclamenstraat bekijken, wil André weten wat Abdi bedoelt met ‘Stella Polaris’. Ze stoppen, Abdi kijkt omhoog en zoekt. ‘De Poolster. De heldere ster. Die was in jouw ogen André. Ik zag hem bij jou. Als in Somalia een ster in de ogen komt is het goed. Dan vertrouwen we op deze mens. Thuis in de woestijn zien we Crux. Niet de Stella Polaris.’ André glimlacht om het kerstgevoel waarmee hij volloopt.

‘Abdi het betekent dienaar van Allah. Wat betekent André?’  ‘Haha. Toevallig weet ik het. Het betekent ‘Heldhaftig’. En we gaan nu naar Simon en zijn gezin. Simon. Zijn naam betekent 'Luisteraar'.’

Enigszins verbaasd opent Simon de deur en met diezelfde deur valt André maar meteen binnen. Abdi, Simon, Simon, Abdi en hij loopt verder zonder uitleg. 'Nou, hallo Abdi, kom binnen. Abdi knikt Simon vriendelijk toe, 'dankuwel.'

‘Wil je even vertellen hoe dit zo komt, Dré, ik vind alles prima maar enige uitleg zou wel fijn zijn.' André beantwoordt Simon's vraag nadat hij eerst uitgebreid heeft geknuffeld met Jolan en Elin. En nadat de hond eindelijk stil is. Bij het aanhoren van André's uitleg, staat Abdi er nog wat onhandig bij. 'Ga zitten Abdi, neem plaats en wees welkom,' zegt Jolan en wijst de vriendelijke man een stoel. 'Oh, dankuwel mevrouw.'  'Jolande, zeg maar gewoon Jolande, alsjeblieft.’

Abdi kijkt zijn ogen uit. Onder de reusachtige kerstboom ligt het bezaaid met pakjes en de eerste kruidige vleesgeuren stijgen al op uit de keuken. De heren zitten gezellig met elkaar te kletsen, Abdi drinkt een kop thee en de twee boezemvrienden nippen aan hun gin-tonic. Abdi vraagt of hij mag roken en hem wordt de asbak onder de overkapping gewezen. Terwijl de grote man buiten staat te roken, kijkt Simon André aan en zegt: 'Wattafak, man, je overvalt ons nu wel behoorlijk.’

 'Vind je het erg, dan?'  'Nee, dat niet maar ja, het was gewoon een beetje onverwacht. Het voelt ongemakkelijk.' 'We kunnen schijnheilige praatjes over integratie hebben, over warm en vriendelijk zijn voor elkaar. Maar ik keek in zijn ogen en werd getroffen door zijn… ja wat eigenlijk. Aandacht, aanwezigheid. En hij wil zijn toetje met ons delen. Ik heb de topping betaald.’

‘Siem. Hij zei dat hij de poolster in mijn ogen zag. Een heldere ster die hij vertrouwt en wil volgen. Hoe poëtisch is dat. En hij weet dat jouw naam ‘luisteraar’ betekent.’

  

Simon werd rood en keek André aan, niet boos maar wel een beetje betrapt. 'Heb je dit met opzet gedaan, om te kijken hoe ik zou reageren?' 'Nee man, dat niet. Het gebeurde gewoon spontaan maar onderweg hierheen was ik natuurlijk wel benieuwd hoe jij er op zou reageren.' André zei dit terwijl hij zich voorbereidde om een  toepasselijke kerstgedachte uit te spreken. 

Abdi keerde terug vanuit de tuin en wilde zich eigenlijk al excuseren, hij moest het gebed van zes uur nog doen, maar Simon onderbrak hem. Abdi, waarom bid je niet gewoon hier. Dan kun je me uitleggen hoe dat moet.' Een beetje verbaasd stemde de vriendelijke Somaliër hierin toe. 'Oh, okay, dat is goed. Je bent een echte Luisteraar. Heb je misschien een kleedje of een dekentje?' 

André knipoogde naar Jolande, die hem vanuit de keuken verbaasd aankeek. Simon leek hier en nu een besluit genomen te hebben. Het  besluit dat erop neerkwam dat ie niet moest lullen maar poetsen, met de woorden van André van zojuist nog nazingend in zijn hoofd. Simon dacht precies dat en spontaan had hij Abdi de vraag gesteld. Simon nam zich daar op dat moment voor dat dit zijn nieuwe missie in het leven zou zijn: 'practice what you preach,'

En zo geschiedde dat in een Nederlandse huiskamer op eerste kerstdag 2018, een moslim en een paspoortkatholiek samen naar Allah zaten te bidden onder een kerstboom, terwijl de laatste klanken van Chet Baker's 'Blue Note' wegstierven. De drie mensen die hiervan getuige waren hielden elkaars handen in stilte vast. 
Hond Sigi likte aan zijn ballen en vond alles best.