Werken met dieren en de natuur op een boerderij maakt
nederig. Veel van dat werk laat zich organiseren zoals boer en boerin het graag
willen hebben. Maar natuur in boerderijvorm kan weerspannig zijn en de ootmoed
trainen: nederig van gemoed leren zijn.
Hier zijn een paar anekdotes, kleine en grote consternatie die van een boer een
calamiteitenmanager maken
In de zomer van 1986 hadden we de eerste keer geiten gehoed.
Bij terugkomst op de boerderij waren alle mannen vertrokken. Kennelijk moest het
hooi met spoed binnengehaald worden. Die
middag was er paniek uitgebroken: er zou vroeg in de avond een hevig onweer
losbarsten volgens de météo. Het actuele weerbericht was toen alleen via een
telefoontje naar de meteorologische dienst op te vragen. Dat gebeurde met de
nodige concentratie. Je moest blijven
luisteren tot het bandje het weer in jouw regio opsomde. Theo had al zijn
akkers gemaaid, het gras gekeerd en het in pakken klaarliggen. Het ophalen was pas
voor de volgende dag gepland. Maar de mannen hadden aan het eind van de middag
al stevig aan het bier gezeten.
De eerste oplegger kwam uit de heuvels aan gescheurd met
bovenop het hooi zo’n zes mannen. Hun haren plakten aan het gezicht. Ze keken
lodderig uit de ogen. De hoog opgetaste hooibalen schommelden vervaarlijk en
leek de mannen van zich af te willen schudden. Het hooi moest snel naar de
opslag afgeladen worden om de volgende ladingen te gaan halen. Een van de
vrienden kwam wat water door het gezicht gooien. “Ik ben zat en kapot”, zei
hij. Maar hij moest mee terug het land op. In de verte betrok de lucht al een
beetje en de mannen haalden nog twee ladingen binnen. Het onweer schampte het
gebied uiteindelijk op zo’n 20 kilometer en Leyssart bleef nog wekenlang kurkdroog. Behalve
de mannen. Die werden die avond heel erg dronken.
Caramel ontsnapt
In 2016 pasten Caro en ik op de boerderij zodat Regine en
Theo met vakantie konden. We brachten ons eigen ritme aan in het melken en kaas
maken. De dieren waren kalm en ons werk liep als een zonnetje. Tijd genoeg om
de moestuin bij te houden en zelfs de bijenkasten vrij te houden van hoornaars.
Die sloeg ik met een tennisracket bewusteloos of dood.
Tevredenheid en trots.
Tot het moment dat we merkten dat Caramel de ezel verdwenen was. Er was al een
ezel van de buurman ontsnapt en kennelijk was het paartijd. De onrust bij
Caramel hadden we niet opgemerkt.
We zijn gaan zoeken in de omgeving maar konden niet al te
ver van de boerderij weggaan. Bij toeval stopte een autootje met een mannetje
dat “vous cherchez un âne?” vroeg. Ane, ja dat betekende ‘ezel’ toch? Ja die zochten we. We sprongen bij het
tandeloze mannetje in de auto en reden 500 meter verder.
Daar stond Caramel
duidelijk gepassioneerd tegen het tuinhek van de Fransoos aan. In zijn weide stond
een tochtige vrouwtjesezel en haar man. Caramel daagde zijn jaloerse rivaal uit
en bracht het Franse boertje in beklemming. Hij had al geprobeerd de hitsige
indringer weg te krijgen, maar onze ezel was vastbesloten. Ondanks de bloedende
beetwond in het oor. Ondanks de diepe sloot aan zijn rechterkant en het hek aan
de linker. De ezelpees hing vervaarlijk en druppelend aan zijn buik te
schommelen. Niemand durfde dichtbij te komen. We zwaaiden wat met een spade.
Rammelden met graan in een pannetje. Gooiden een lauwe lasso naar hem toe. Maar
de hormonen hielden Caramel vastberaden. En toen plotseling, alsof een van de
ezelgoden tot hem doordrong sprong Caramel de sloot over, de weg op en liep met
ons mee aan het koord.
Die avond hoorden we het balken van Caramel’s rivaal over de
heuvels het dal in komen. Ik keek naar Caro en verzekerde dat er twee extra
palen in de verzwakte omheining van Caramel stonden.
Geitenoorlog
We waren nieuwe omheining aan het zetten. Theo, Marty en ik.
Caro was met de geiten in de bossen. Op een bepaald moment hoorden we
hulpgeroep vanuit de verte, schreeuwen, paniek. We hoorden dat het Caro was
maar hadden geen idee hoe ver weg ze zat. Ik rende 100 meter terug naar de
boerderij om de auto te halen, Theo en Marty renden in de richting van de noodkreet.
Ongeveer tegelijkertijd kwamen we bij Caro en de kudde aan. De herderin was
ontredderd. Er was een revolte onder de geiten ontstaan waarbij meerdere geiten
probeerden een enkele geit af te maken met hun hoorns. We hadden de verhalen
gehoord van geiten met opengereten buik en uitpuilende ingewanden. We zagen de strijd
om de macht en hiërarchie in de kudde wel eens. Maar dit was een schokkende
lynchpartij geweest die niet door een herder te stoppen was. Met een staf slaan
en schreeuwen hielpen niet. Vanaf dit moment was er voor ons alertheid op het
wilde dieren karakter van de kudde. Die middag vielen er gelukkig geen doden of gewonden.
Over de kringloop van leven en dood de volgende keer...
Over de kringloop van leven en dood de volgende keer...
Travailler avec les animaux et la nature dans une ferme, c'est faire preuve d'humilité. Une grande partie de ce travail peut être organisée comme l'agriculteur et sa femme le souhaitent. Mais la nature sous la forme d'une ferme peut être rebelle et entraîner l'humilité : apprendre à être humble de son esprit. Voici quelques anecdotes, petites et grandes consternation qui font d'un agriculteur un gestionnaire des urgences.
Au cours de l'été 1986, nous avons élevé des chèvres pour la première fois. Quand nous sommes retournés à la ferme, tous les hommes étaient partis. Apparemment, le foin devait être apporté rapidement. Cet après-midi-là, la panique s'était déclenchée : en début de soirée, un orage violent se déclenchait selon la météo. Les prévisions météorologiques actuelles n'étaient alors disponibles que par téléphone auprès du service météorologique. Cela a été fait avec la concentration nécessaire. Vous deviez continuer à écouter jusqu'à ce que l'enregistrement énumère le temps qu'il fait dans votre région. Theo avait tondu tous ses champs, retourné l'herbe et l'avait emballée. La collecte n'était prévue que pour le lendemain. Mais à la fin de l'après-midi, les hommes avaient déjà bu de la bière.
La première remorque a été arrachée des collines avec environ six hommes sur le foin. Leurs cheveux collaient à leurs visages. Ils avaient l'air d'avoir les larmes aux yeux. Les hautes balles de foin se balançaient dangereusement et semblaient vouloir se débarrasser des hommes. Le foin devait être déchargé rapidement à l'entrepôt pour obtenir les chargements suivants. Un des amis est venu lui jeter de l'eau au visage. "Je suis malade et fatigué," dit-il. Mais il a dû revenir à la campagne. Au loin, le ciel était déjà un peu dégagé et les hommes ont apporté deux autres chargements. L'orage a brouté la région sur une vingtaine de kilomètres et Leyssart est resté sec pendant des semaines. Sauf pour les hommes. Ils étaient très bourrés ce soir-là.
Le caramel s'échappe
En 2016, Caro et moi avons essayé à la ferme pour que Regine et Theo puissent partir en vacances. Nous faisions notre propre rythme dans la traite et la fabrication du fromage. Les animaux étaient calmes et notre travail fonctionnait comme une horloge. Assez de temps pour suivre le rythme du potager et même garder les ruches libres de Frelons Aziatiques. Je les ai assommés ou tués avec une raquette de tennis.
Satisfaction et fierté. Jusqu'au moment où nous avons remarqué que l'âne Caramel avait disparu. Un des ânes du voisin s'était déjà échappé et apparemment c'était l'heure de l'accouplement. Nous n'avions pas remarqué l'agitation à Caramel.
Nous avons fouillé la zone, mais nous ne pouvions pas nous éloigner trop loin de la ferme. Par hasard, une voiture s'est arrêtée avec un homme qui lui a demandé "vous cherchez un âne...". Ane, oui ça voulait dire "âne", n'est-ce pas ? Oui, on le cherchait. Nous avons sauté dans la voiture avec l'homme édenté et roulé 500 mètres plus loin.
Là, Caramel se tenait clairement et passionnément contre la clôture du jardin du Français. Dans son pré, il y avait une ânesse et son mari. Caramel a défié son rival jaloux et a mis le fermier français dans un état d'angoisse. Il avait déjà essayé de se débarrasser de l'intrus chaud, mais notre âne était déterminé. Malgré l'hémorragie à l'oreille. Malgré le fossé profond sur son côté droit et la clôture à gauche. Le tendon de l'âne pendait dangereusement et dégoulinait de son ventre pour se balancer. Personne n'osait s'approcher. On s'est un peu agité avec une pelle. Dans une casserole, les grains crépitent. Je lui ai lancé un lasso tiède. Mais les hormones ont gardé Caramel déterminé. Et puis soudain, comme si l'un des dieux des ânes l'avait pénétré, Caramel a sauté à travers le fossé, sur la route et a marché avec nous sur la corde.
Ce soir-là, nous avons entendu les rayons du rival de Caramel traverser les collines et entrer dans la vallée. J'ai regardé Caro et je me suis assuré qu'il y avait deux poteaux supplémentaires dans la clôture affaiblie.
Guerre des chèvres
On installait une nouvelle clôture. Theo, Marty et moi. Caro était avec les chèvres dans les bois. À un certain moment, nous avons entendu de l'aide crier dans les bois, crier, paniquer. On a entendu dire que c'était Caro, mais on ne savait pas à quelle distance elle était. J'ai couru 100 mètres jusqu'à la ferme pour récupérer la voiture, Theo et Marty ont couru vers le cri de détresse. À peu près au même moment où nous sommes arrivés à Caro et au troupeau. La bergère était dévastée. Il y a eu une révolte parmi les chèvres où plusieurs chèvres ont essayé de tuer une seule chèvre avec leurs cornes. Nous avions entendu l'histoire de chèvres dont le ventre était ouvert et les intestins gonflés. Nous avons parfois vu la lutte pour le pouvoir et la hiérarchie dans le troupeau. Mais ce fut un lynchage choquant qui ne pouvait être arrêté par un berger. Frapper et crier avec un bâton n'a pas aidé. A partir de ce moment, nous avons été attentifs au caractère animal sauvage du troupeau. Heureusement, cet après-midi-là, il n'y a eu ni morts ni blessés.
A propos du cycle de la vie et de la mort la prochaine fois....
Reacties
Een reactie posten